де қайта қисайды. «О, Алла, — дейді ол іштей ауыр бір күрсініп, — о, Алла! Әкеге баланы, баланы әкеге ыстық қып қойған құдіретіңе болайын, жаратқан! «Осы бала, осы бала» деп асты-үстіне түсіп, әке-шешесін жоқтатпай-ақ, көңілі пәс болмасын деп отқа күйіп, суға батып біз жүреміз. «Көке! дейді бұ күшік… Көке дейді…» Шалдың көңілі жетімсіреп, иегі кемсеңдеп шыға келді. «Сонда бәрі… бәрі бекер болғаны ма, пана тұтпағаны ма бұ шіркіннің? » Осы бір ойға тірелгенде Тоқаң өзінен-өзі қорланып, іштей қажып, қорғансыз жетім баладай мүсәпір күйге түсті. «Адамның ойы ұры» деген ып-рас екен-ау, аш жыланның тіліндей сумаң-сумаң етіп, қайдағы жоқ қуыс-қуысты тінткілеп алып жөнеледі. Жетпіс екі жыл сүрген ғұмырының ішінде ол дәл осы жатыста ғана өзін өзгенің алдында тұңғыш рет кем сезініп, көңіліне тұңғыш рет дәрменсіздік, жапа мен жалғыздық ұялады. Немересінің «Көке» деп оянуы кәрі жүректі дір еткізіп, көне дененің сұйқылтым тартқан қанын ұйытып кеткендей құйқа тамыры шымырлап, бетіндегі әжім жыбыр-жыбыр ете қалды. Мына бір ожардың көрсеткен қорлығы еттен өтіп, сүйекке жетсе де, әйтеуір бір кезде ұмытылар-ау, бірақ немересінің озбырлық пен қиындық көрген сәтте «сен үшін жан пида» деп жүрген кемпір мен шалды місе тұтпай әкесін ойлайтыны, әкесін сағынатыны жанды езгілеп, көңілді жасытып кетеді екен. Ойпыр-ау, десеңші, бұ баланы қаршадайынан бауырына басып, «кімнің баласысың» десе, «атамның баласымын» дегізіп, тіпті әке-шешесін барсың ба-ау, жоқсың ба-ау деу былай тұрсын, тілі шыққаннан соларды «әкеңнің аужы…» деп боқтатып-ақ өсіріп еді ғой. Атасы бір күн үйде болмай, ертесіне қайтып келсе жамандайтыны да әке-шешесі сияқты еді. Сонда кемпір мен шал оны еркелетіп, баласы жұмыстан келгенде ұрысып кеп беретін. «Ірістей мейірім жоқ сенде, ірістей, білдің бе? Шикін, ел басқардым деп бала жоқ, бауыр жоқ, екі бүйірден таянып, салт бас, сабау қамшы жүре берсең ғой саған, ә? Бастықтығыңның керегі жоқ маған. Бір баланы айтқаныңа көндіре алмай жүріп, жұртқа қайтіп ақыл айтпақсың? Осы кемпір мен шал көз жұмса мына сен бар ғой, мына сен, үстімізге нам топырақ үйіп болған күні ертесіне баланың қолынан жетектеп апарып інтірнәтқа өткізіп жібересің. Шығады сендерден, шығады!..» Сөйткен немере әні, ұйқысынан «көке» деп сандырақтап оянды. Әлде адам баласы қиындық көрген сәтінде пананы мықтыдан іздейтіндіктен бе екен? Тоқаң өзінің сонау бір өткен өмірін есіне алды. Онда шал жарықтық тірі еді. Ескіліктің адамы емес пе, бала-шағаны әкесі мен шешесіне билетпейтін. Содан көзі жұмылғанша немерелерінің маңдайынан шерткізбей, емшектен шығысымен әке-шешесінің қасына жатқызбай, өз қойнында өсірді ғой. Осы Ергешбайдың әкесі үшке ме, төртке ме келген кезі. Апыл-тапыл басып, тілі шығып қалған. Әжесі мен атасы қолдан-қолға түсірмейтіндіктен аяғы тым кеш шықты. Алдыңғы бір
Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32